توسعه روستایی در قرن بیست و یکم کماکان با مسائل و چالش‌های متعددی مواجه است و رهیافت‌های گذشته در زمینه توسعه روستایی موفقیت‌آمیز نبوده و نتوانسته است مسائلی همچون فقر، اشتغال، بهداشت، امنیت غذایی و پایداری محیط‌زیست روستاها را تأمین کنند و در توزیع منافع حاصل از رشد و توسعه نیز موفق نبوده و سبب ایجاد مشکلات متعددی برای نواحی روستایی نیز شده‌اند. گردشگری روستایی یکی از انواع مهم صنعت گردشگری است که می‌تواند نیروی اصلی در زمینه بهبود و رشد اقتصادی روستاها محسوب ‌گردد. در کنار مؤلفه‌های دیگر سرمایه‌گذاری سرمایه-گذاران برای توسعه گردشگری روستایی‌ بسیار ضروری است. دهستان استرآباد جنوبی در شهرستان گرگان یکی از مناطق مستعد برای سرمایه گذاری و توسعه فضای کسب و کار گردشگری و دستیابی به توسعه پایدار روستایی است. هدف این مقاله تبیین نقش سرمایه‌گذاران در توسعه فضای کسب و کار گردشگری و دستیابی به توسعه پایدار روستایی در دهستان استرآباد جنوبی شهرستان گرگان است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که تا چه اندازه دهستان استرآباد در شهرستان گرگان از نظر سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری روستایی مطلوبیت دارد؟ شیوه جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی است. برای تعیین حجم نمونه از مدل کوکران استفاده و ۴۴۰ نمونه برای پرسشگری انتخاب شده است. ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات آزمون کولموگروف – اسمیرنوف و کای اسکوئر است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که با اطمینان حدود ۹۹ درصد و با مقدار کای اسکوئر برابر با ۹۳۲/۱۶۸، درجه آزادی ۴ و سطح معنی‌داری‌(۰۰۰/۰) سرمایه‌گذاران حاضر به سرمایه‌گذاری مناسب در زمینه بهبود فضای کسب و کار گردشگری هستند، یعنی می‌توان این گونه بیان داشت که مشارکت کنندگان در این پژوهش نظر مساعدی در خصوص تمایل به سرمایه‌گذاری در زمینه گردشگری روستایی در این منطقه داشته‌اند و روند و فضای فعلی سرمایه‌گذاری و کسب و کار گردشگری را در اندازه مناسب ارزیابی می‌کنند.

مفهوم حس تعلق مکانی در میزان و نوع روابط بین افراد جامعه تأثیر می­گذارد و این رابطه در گروه­های اجتماعی که به مکان خاصی اختصاص دارند، باعث افزایش سرمایه­های اجتماعی و اعتماد آنان می­گردد. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل فضایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی در مناطق روستایی شهرستان رودبار است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق، روستاهای استان گیلان واقع در شهرستان رودبار با تعداد ۱۸ روستا و مجموع ۲۹۵۵ نفر جمعیت می­باشد. ابزار گردآوری داده­ها پرسش­نامه است. تعداد نمونه­ها با استفاده از جدول مورگان، ۴۵۰ نفر تعیین شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که توزیع فضایی تعلق مکانی به صورت شمالی- جنوبی است و روستاهای مناطق مرکز به سمت جنوب غرب کم­ترین حس تعلق و روستاهای شمال دارای بهترین وضعیت می­باشند. در زمینه توزیع فضایی سرمایه اجتماعی نیز بهترین وضعیت را روستاهای واقع در بخش مرکزی و کم­ترین توزیع فضایی را عمدتاً جنوب غرب شهرستان و بخشهایی از جنوب شرقی را دربر می­گیرد. یافته­ها نشان داد، براساس ضریب تعیین R2، ۱/۷۸ درصد از واریانس سرمایه اجتماعی در خانوارهای روستایی مورد مطالعه، توسط ۳ شاخص عملکردی، ادراکی و محیطی تعلق مکانی قابل تببین است. ضریب بتا (Beta) نیز حاکی از آن است که، شاخص ادراکی تعلق مکانی با بتای ۵۵۰/۰ بیشترین میزان تأثیر را بر سرمایه اجتماعی روستاهای مورد مطالعه داشته است. با این وصف می­توان گفت، تعلق به مکان در بین خانوارهای روستایی عامل مهمی در شکل­گیری پایه­های ارتباطی استفاده­کنندگان و محیط­زیست می­باشد که منجر به ایجاد محیط­های با کیفیت در مناطق روستایی خواهد گردید. این حس می­تواند زمینه مساعدی برای ایجاد دموکراسی مشارکتی فراهم سازد و اجرای برنامه­های مختلف اقتصادی و اجتماعی را در اجتماع محلی با توفیق چشمگیری همراه کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

حرارت سطح زمین یکی از شاخص‌های مهم در پژوهش مدل‌های تعادل انرژی در سطح زمین و فعل و انفعالت بین زمین و اتمسفر در مقیاس‌‌های منطقه‌ای و جهانی است. امروز تصاویر ماهواره‌ای در طول موج‌های مادون قرمز و قرمز حرارتی به دلیل پوشش وسیع، منبع اطلاعاتی مناسبی برای تهیه نقشه‌های حرارتی سطح آب و خشکی هستند. امروزه در شهرها پدیدۀ جزایر حرارتی خسارات متعددی چه جانی و مالی به شهروندان تحمیل می‌کند و یکی از معضلات در شهرها به شمار می‌رود که برای بررسی و کنترل این پدیده می‌توان از تصاویر ماهواره‌ای مناسب استفاده کرد و بخش‌های آلودۀ شهر را شناسایی و مدیریت کرد، لذا هدف از این پژوهش، تهیه تغییرات صورت گرفته در ساخت و سازهای شهری و افزایش بی‌رویه ساختمان‌ها و رابطۀ آن‌‌ها با دمای سطح زمین با استفاده از داده‌های سنجنده‌های ETM, OLI ماهوارۀ لندست در دو سال ۲۰۰۲ و ۲۰۱۹ برای شهر تهران است. در انجام این پژوهش از روش Gram_Schmidet که جهت تلفیق این تصاویر توسعه داده شده است، استفاده گردید و داده‌های دو سال ۲۰۰۲ و ۲۰۱۹ که همگی در فصل زمستان تصویربرداری شده‌اند، تهیه و مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. برای صحت سنجی روش و میزان دقت طبقه‌بندی نیز از شاخص‌های ضریب همبستگی، ضریب کاپا استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد؛ شاخص‌های VbSWIR_BI و IBI  بالاترین دقت را نسبت به سایر شاخص‌ها دارند؛ در حالی‌که نتایج شاخص VbSWIR_BI  تغییرات زمانی و مکانی شهر تهران را در یک نتیجه قابل قبول نشان می‌دهد؛ همچنین با توجه به نتایج به دست آمده از طریق دمای سطح زمین، با افزایش ساخت و سازها افزایش دمای شهر تهران به مناطق شمالی و مرکزی شهر نیز کشیده شده است.

 

آدمی در طول تاریخ همواره برای تأمین نیازهای اصلی خود به محیط زیست خود متکی بوده است اما اثراتی را بر سرزمین به خاطر اعمال مدیریت‌ها و مداخلات درست یا نادرست وارد می‎نماید؛ به همین جهت، بررسی توان بوم­شناختی برای توسعۀ آینده سرزمین اهمیت می‌یابد. از طرفی توسعۀ پایدار هنگامی محقق می‌شود که از سرزمین به تناسب ظرفیت‌های آن استفاده گردد.  این مسئله در حوضۀ آبخیز طالقان که دارای قابلیت‌های بالقوه فراوان و تنوع زیست­محیطی است، اهمیت دوچندان دارد و شایسته است از این قابلیت‌ها به شکل بهینه استفاده شود. به همین منظور فرآیند ارزیابی بوم‌­شناختی جهت تعیین مطلوبیت این حوضه برای گسترش کاربری‌های جنگلداری، اکوتوریسم گسترده و کاربری شهری و روستایی با استفاده از مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره و GIS انجام گردید. فرآیند عملی پژوهش پس از مطالعات کتابخانه‌ای، جمع‌آوری و پردازش اطلاعات مورد نیاز آغاز گردید. تمامی معیار‌ها براساس مدل اکولوژیک دکتر مخدوم استخراج شد، میزان مطلوبیت هر معیار، جداگانه برای هر کاربری و با تشکیل تابع عضویت فازی به­دست آمد؛ سپس با استفاده از نظرات کارشناسان و با به­کار‌گیری روش تحلیل سلسله­مراتبیAHP، وزن‌ معیار‌ها تعیین شدند. در مرحلۀ بعد عملیات همپوشانی نقشه‌های معیار کاربری بهینه انجام گردید و در نهایت محدودیت‌های حوضۀ آبخیز از آن خارج شدند. نتیجۀ نهایی به صورت نقشه‌هایی است که منطقۀ مورد مطالعه را برای توسعۀ انواع کاربری‌های مورد نظر ارزیابی کرده است. طبق نتایج به­دست آمده ۹% از مساحت حوضه برای توسعۀ شهری و روستایی، ۵% برای کاربری اکوتوریسم گسترده و ۸۶% برای کاربری جنگلداری مناسب است؛ همچنین ۷۰% از مساحت حوضه برای توسعۀ شهری، ۸۵% برای کاربری اکوتوریسم گسترده و ۱۲% برای کاربری جنگلداری نامناسب ارزیابی شدند. توجه به نتایج به­دست آمده می­توان چنین تحلیل کرد که حوضۀ آبخیز طالقان با داشتن محدودیت به لحاظ دارا بودن شیب بالا، ارتفاع زیاد و پتانسیل  لرزه­خیزی نسبتا زیاد، از لحاظ طبیعی قابلیت محدودی جهت توسعه در حوزۀ شهر و روستا و همچنین صنعت اکوتوریسم دارد.

شهرداری کارآفرین یکی از راهکارهای جدید در راستای دستیابی به توسعه پایدار است و بخش گردشگری از بخش های مهم اقتصاد شهری و زمینه ساز رشد و پیشرفت آن محسوب می شود.هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی واولویت بندی عوامل مؤثر بر شهرداری کارآفرینی با رویکرد توسعه گردشگری می باشد. لذا شناسایی عوامل موثر بر شهرداری کارآفرینی می تواند راه را برای گسترش توسعه صنعت گردشگری و به تبع آن افزایش درآمد پایدار برای شهرداری ، کاهش بیکاری و رونق اقتصادی و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی مردم و افزایش رفاه اجتماعی می شود. برای رسیدن به هدف ، از روش تحقیق ترکیبی (توصیفی – تحلیلی) استفاده شده است .جامعه آماری تحقیق حاضر در بخش کیفی، جهت گردآوری داده ها از تیم خبرگان و در بخش کمی به منظور انجام مطالعات کتابخانه ای و میدانی از متخصصین و اساتید کارآفرینی و همچنین از شهرداران، مدیران و کارشناسان شهرداری ها ، اعضای شوراهای اسلامی شهر و مدیران و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شهر گرگان در سال ۹۷-۹۶ استفاده شد. نمونه آماری حدود ۳۰ نفر از جامعه شهرداران و اعضای شوراهای اسلامی شهر – مدیران و کارشناسان کارآفرینی شهرداری ، مدیران و کارشناسان کارآفرینی در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و اساتید متخصص کار در شهر گرگان و روش در این تحقیق از طریق پرسشنامه به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انجام شد. داده های گردآوری شده با استفاده معادلات ساختاری ازفرآیند تحلیل سلسه مراتبی ( AHP ) مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته اند.
در این پژوهش ۲۳ مولفه در قالب ۵ بعد اقتصادی، اجتماعی، محیطی، ترویجی و رفتاری طراحی و مورد آزمون قرار گرفت و از نتایج به دست آمده میتوان استنباط کرد که در شناسایی ابعاد و متغیرهای تأثیرگذار، عامل ترویجی آشنایی با کانالها و منابع اطلاعاتی با وزن نسبی ۱۵۵/۰ در رتبه اول ، عامل اقتصادی فراهم بودن سرمایه و بنیه مالی با وزن نسبی ۰۰۵/۰ در رتبه بیست و سوم بر شهرداری کارآفرینی موثر می باشند .

امروزه تئوری مجموعه‌های فرکتال و اندازه‌گیری‌های بعد فرکتالی به طور گسترده‌ای برای توصیف بسیاری از فرآیندهای تکتونیکی به کار می‌رود. این پژوهش با هدف تحلیل وضعیت مورفوتکتونیکی پلایاهای دامغان و جازموریان به عنوان دو حوضه سوبسیدانی به بررسی نتایج بعد فرکتالی گسل و شبکه زهکشی که بیان کننده سکون یا فعالیت تکتونیکی است می‌پردازد. براین اساس محدوده‌هایی را در همه جهات پلایاها تعیین و به روش شمارش جعبه‌ای که از پرکاربردترین روش آنالیز در تحلیل بعد فرکتالی است اعداد هر دو پارامتر را بدست آورده و مناطق را مقایسه و تحلیل می‌نماید. داده-های مورد استفاده در این پژوهش سیستم گسلی حوضه‌های مورد مطالعه در مقیاس نقشه‌های ۲۵۰۰۰۰/۱ زمین‌شناسی و برای الگوی شبکه زهکشی در مقیاس۲۵۰۰۰۰/۱ از نرم‌افزار Arc Hydro است. نتایج بیان می‌کنند که در منطقه جازموریان قسمت جنوبی چاله بالاترین بعد فرکتالی گسل و پایین‌ترین بعد فرکتالی شبکه زهکشی را دارا می‌باشد که نشان از فعالیت بیشتر تکتونیک این محدوده است. پس از آن محدوده‌های غربی و شرقی با ارقام گسلی نزدیک به هم قرار دارند و از آنجا که ابعاد فرکتالی گسل این دو محدوده نزدیک است محدوده‌ای که بعد فرکتالی آبراهه آن کمتر باشد محدوده فعال‌تر در نظر گرفته می‌شود (محدوده غربی)، سپس محدوده شرقی قرار دارد که دارای بیشترین رقم گسلی است و در نهایت محدوده شمالی جازموریان نسبت به سایر قسمت‌ها سکون تکتونیکی بیشتری را تجربه می‌کند. در منطقه دامغان نیز قسمت غربی با بالاترین بعد فرکتالی گسل (۱٫۴۰۳۴) و پایین‌ترین بعد فرکتالی شبکه زهکشی (۱٫۳۷۳۹) مؤید منطقه فعال‌تر تکتونیکی است. پس از آن محدوده‌های شرقی با توجه به ارقام بعد فرکتالی گسل و شبکه زهکشی محدوده فعال است. سپس محدوده شمالی حوضه فعالیت تکتونیکی را نشان می‌دهد که در این محدوده نیز تعداد زیاد زلزله موید این مطلب است و در نهایت محدوده جنوبی نسبت به سایر قسمت‌ها سکون تکتونیکی بیشتری را تجربه می‌کند.