بررسی اثرات گردشگری بر توسعه سکونتگاه‌های روستایی با رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری (مورد مطالعه: روستاهای استان خراسان شمالی)

گردشگری به‌واسطه مزایایی و منافع فراوانی که به همراه دارد امروزه از مهم‌ترین اهرم‌های توسعه اجتماعات محلی و روستایی است و توسعه و ترویج آن مورد توافق تمامی برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران توسعه روستایی است. چالش‌های فزاینده جوامع روستایی، اهمیت بالای گردشگری در توسعه اجتماعات محلی و توانمندی بالای روستاهای هدف گردشگری در جذب گردشگران، سه عنصر کلیدی برای توجه ویژه به برنامه‌ریزی توسعه گردشگری در روستاهای استان خراسان شمالی هستند. از این‌رو پژوهش کمی و کاربردی حاضر که با روش توصیفی ـ تحلیلی و علی انجام گرفته است با هدف بررسی اثرات گردشگری بر اجتماعات محلی و توسعه روستایی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش را همه سرپرستان خانوار هشت روستای هدف گردشگری استان خراسان شمالی تشکیل می‌دهد که در میان آن‌ها ۳۸۳ نفر به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده‌اند. ابزار اصلی جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز، پرسشنامه‌ بوده است که روایی و پایایی آن تأیید شده است و برای تجزیه و تحلیل داده‌های گردآوری شده از نرم‌‌افزارهای SPSS وAmos استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد میانگین نمره اثرگذاری گردشگری بر جامعه محلی و میزبان با مقدار ۱۹۵/۳ در سطح ۹۹ درصد اطمینان معنادار بوده و بالاتر از سطح متوسط می‌باشد. همچنین نتایج بررسی وضعیت توسعه روستایی در محدوده مطالعاتی نشان داد میانگین محاسبه شده با مقدار ۱۵۷/۳، به صورت معناداری بالاتر از حد مبنا بوده است و سطح توسعه روستایی نیز بالاتر از حد متوسط ارزیابی شده است. نتایج مدل نهایی معادلات ساختاری برازش شده اثر گردشگری (متغیر مستقل) بر توسعه روستایی (متغیر وابسته) در روستاهای هدف گردشگری استان خراسان شمالی نشان داد مدل مذکور در سطح ۹۹% اطمینان معنی‌دار است. در این مدل مقدار اثر کل ۵۳۵/۰ بوده و در مجموع، گردشگری توانسته است حدود ۲۹% واریانس توسعه روستایی در محدوده مطالعاتی را تبیین نماید.